662. Gesprek met mr. van Uden over gebarentaal (1992)

Met mijn dank aan Theo Stoter....

 

 

 

 

Reactie plaatsen

Reacties

Rene van der Veen
10 jaar geleden

Van mij een poosje wachten voor het schrijven op site, want de vele doven en horenden mensen keken naar de filmpje die gaat van de discussie over het gebarentaal, spreekmethode, liplezen. Van 2 personen hadden met het gesprek met Dr. A v Uden en hij was wel een beetje aressief dat misschien hij van ze het gesprek helemaal niet reageren, dat omdat het was nog niet officeel van het gebarentaal was verboden, maar toch dat hij was zeker van plan om de dove kinderen niet meer het gebaren kunnen te gebruiken, dus maar het liplezen was het voorrang.
Van het vroeger in 1937 was Mhr v Uden tot de priesterwijding heeft ontvangen en hij heeft van te voren de keuze naar het verder de studie voor de Hoge Goddiens-leraar in het Vaticaan te Rome gekozen, maar loopt het mis dat de bisschop Mgr A v Diepen Den Bosch heeft hem benoemdt tot de priester- leraar van het R K Instituut voor Doofstommen te St Michielsgestel op 8 Januari 1938 die werd opgevolg van het wijlen Mhr v Haandel. Ik herkende hem zeer goed dat hij voor het eerste keer op het instituut in de tuin van de Broeders ging wandelen met de kerkboek om te bidden.dat hij was wel blij of niet ? hij was zeer jonge priester en lacht hij altijd en loopt zo sneller door de gang, kapel, school enz. Hij was zeer vroom en godsvruchtig en in de kapel onder de H. Mis opdraagt was vam hem zeer groot te traag en voor de jongens zo erg moe van hem dat ze te lang op de bank hebben geknield. Op de school kwam hij op elke maadagmorgen voor een uur de les over de Goddienst ( Katechismus ) aan de jongens en nam hij het verscullende gekleurde plaaten die het afgebeeld over de hemel, vagevuur en hel en ook over van de doopsel tot met H. Oliesel ( 7 Sacarementen ) Behalve het huwelijk was geheel weggebleven mee in de klas en hangt die aan de haak van het schoolbord. Hij gaf de les met de wijsstok naar het plaat op de hemel dan het vagevuur en de hel. Sommige dove leerlingen zagen dat ze wel angstig en bang dat ze later naar het plaats zouden aankwamen.
Zo vroeger in rond 1930 heeft zeer streng over de Goddienst en Katechismus aan de dove leerlingen onderwezen. En later in 1940 kwam Mhr A v Lierop de priester-leraar van het instituut. Hij was ook de streng, maar de goedheid als de sponser aan de jongens heeft gegeven. Maar Mhr v Uden en Mhr v Lierop leefden niet zo elkaar hezelfde en wel elkaar het problemen van hun tween het opvoeding aan de dove kinderen dat door wie heeft het opdracht gegeven ? dat Mhr v Uden zo mogelijk altijd bij de meisjesafdeling heeft doorgebracht, Verkenner, Muzielkles, Dansles enz.
Bij de jongensafdeling maar alleen dat Mhr v Lierop kwam bij de jongensafdeling voor het kijken naar het spelletjes van de jongens Voetballen, schaken, dammen, Verkenners, sportdag . Behalve geen dansles, muziekles enz. Mhr v Uden dacht het meeste voor de dove kinderen zo mogelijk goed kunnen lessen geven over de Nederlandse taal dat deed hij het wel. Vreemd dat hij was niet het dovenonderwijzer, dus de priester-leraar die alleen voor de zielzorg, dat hoort hij de les van het Goddienst en kathechismus aan de dove leerlingen geven. Hij maakte zich zelf voor het verbeterde het dovenonderwijs die wilde hij dat het kind doofgeboren die de gehoorapparaat in het gebruik van maken dat had bedoeld naar het gehoor of gevoelig naar het luidgehoor van de stem dat het kind kon makkelijk volgen naar het liplezen van de afzien van het horenden mensen. Van mij blijft zeer twijfel of dat wordt wel of niet geholpen? maar het meeste dove leerlingen hebben het gehoorapparaat in de kast hebben weggelegd. dat hadden ze nog het liever met het gebaren, spreken en liplezen samen met de dove mensen en ook het horenden mensen in contact nemen. Het was zeer belangerijk. En de tweede plaats had Mhr v Uden zeer felle tegengesproken over de jongens en meisjes die allebeiden doven willen elkaar de kennismakeing die zouden ze later trouwen. Waarom? Zo dat Mhr v Uden had bedoeld, dat de dove ouders hadden wel moeilijk de opvoeding aan hun kinderen en van mij het helemaal niet want het horende ouders hadden ook moeilijk de opvoeding aan hun kinderen. Zie de filmpje dat de vrouw had zeer duidelijk met Dr v Uden gesproken die gat over de dove ouders leren het dove kindje het gebarentaal en horende ouders leren het horende kindje het sprekentaal. dus alle twee het gelijk de opvoeding van de ouders. Maar Dr v Uden hoorde het niet lprettig want hij dacht wat het anders. In Breda het afgelopen jaar geleden in rond 1990 werd ( waarschijnelijk ) het eerste Werelddovendag gehouden en kwamen heel veel dove leerlingen vanuit het geheel Nederland en ook enige uit Belgie en Duitsland waren aanwezig. Daar werden op de dag van de dove leerlingen uit St Michielsgestel zeer geprotsteerd over het verboden van het gebarentaal waaronder de directeur Mhr v Eijndhoven en N Smulders waren ook aanwezig. en later door de dovenschap ( Voorheen Dovenraad ) deden het mee. Mhr v Uden had wel erg teleurgesteld, maar dat hij deed het wel goed, maar een ding dat gaat over het gebarentaal ziet hij nog liever wegblijft. Steeds komt toch langzaamerhand het groeiende het gebarentaal in geheel Nederland van de doven en horenden mensen die elkaar kunnen comminieren. Het ware gebeurt was, toe een dove leerling van het IVD St Michielsgestel dat hij het voorgoed naar huis ging en wou hij op zondags naar de dovenvereininging komt bezoeken met de anderen in contact nemen, maar zijn moeder had hem het verboden van het gebaren dat ze van het instituut de les heeft gekregen. Toen de dove jongen in de Vereininging binnen kwam en stond hij het aanwezige dove mensen elkaar maken het gebaren die brengt het gezellig. Maar de Dove jongen wist dat het gebaren was verboden, en spreekt hij het gewoon en zijn 2 handen in de zak. De anderen dove jongens zagen hem dat ze vonden hem niet leuk om hij met ons niet willen het gebaren maken. Hij was zeer diep teleurgesteld en ging hij met zijn argawaan naar huis en dan moeder vroeg hem hoe was het gegaan van de dovenvereiniging ? En zijn zoon antwoordt dat was zeer hard tegeenvaller dat mocht het niet gebaren. Moeder dacht het anders dan zeide ze het volgende keer laat ze zijn zoon vrij om met de dove mensen weer elkaar gezellig het gebaren te maken. en het volgende keer gijn hij weer terug op het zelfde plaats en maakt hij het gebaren en kreeg hij het goede met de anderen in gezellig hebben
gehad. En zijn moeder was wel verbaasd en dat ze het duidelijk heet gezegd dat het gebaren moet altijd blijven voor de doven en horenden mensen.
In het tijd rond in 1980 Kreeg het instituut het problemen dat In Nederland dat was het begonnen de curcus voor het horende mensen die willen ze het gebarentaal en vingerspelling leren en kregen ze het getuigenschrift bij het werk van de Doventolk, Maatschappelijk werk(sters).
Onderwijzer(ers) . En dat op het instituut ging het vanzelf moest ook veranderen. Mhr v Uden zag van hem zelf dat hij was wel terleurgesteld, maar dat hij heeft wel het best goed gedaan, maar het beslissing kan hij niet alleen.
De achter van het instituut het eerste ontstaan van de nieuwe Van Udenschool bij de meisjesafdeling dat was voor hem de Prestatie (beloning) maar bleef hij toch niet op het instituut of van hem zijn het werk op het instituut was volbracht en ging hij met de pensioen en later oveleed hij in Nijmegen en begraaft hij in tombe die ligt bij Pachorie St Gerlach in Houthem in Zuid Limburg. Groot Vraag!!!
Ik snap het niet dat Dr A v Uden was meer dan 60 jaar lang op het instituut werkzaam waaronder de einge jaren was ontbreekt door het studie in Universiteit in Nijmegen. Logisch dat hij was zeer trots en ook het bekende van het ijverige priester die sond daar een Van Udenschool en waarom niet dat hij op het kerkhof van het instituut werd begraven?. Dat was het laatste de priester Directeur Mgr J v Overbeek.
Hier het woordt toegestaan van de les en gebaren.
Gelukkig hoeven de dove kinderen tegenwoordig niet meer op hun handen in zitten , Sinds 1980 is gebarentaal weer toegestaan op scholen. In Nederland zijn nu heel veel scholen waar les wordt gegeven in Nederlands, maar ook in gebarentaal, Dove kinderen leren nu liplezen en gebarentaal, ook steeds meer horende mensen leren gebarentaal, dus een andere betekenis. zodat ze met doven mensen kunnen praten.
Je hebt het vast wel eens gezien op Televisie bij het journaal of op straat. Mensen die alleen maar handen praten. Dat is gebarentaal. Dove mensen kunnen op deze manier. Er is zelfs een woordenboek, vol met gebaren en uitleg.
Dank aan de Monniken gebaren.
Gebarentaal is heel lang geleden ontstaan, niet voor doven, maar voor monniken in een klooster in Spanje, Nederland en elders. In het klooster mocht uit erspect voor God niet worden gepraat. De Monniken bedachten een manier om toch met elkaar te kunnen praten, met hun handen!!! Op de manier konden ze stil zijn en toch gezellig met elkaar kletsen. Zo doet de dove mensen ook precies hetzelfde. Vroeger op het instituut bij de oud-leerlingen die hun het gebarentaal waren zeer buitengewoon heel mooi en prachtig, maar was nu heel jammer dat van hun het gebaretaal voor het officeel was verdwijnt, Dat komt omdat de Geheel Nederlandse het gebarentaal die helemaal het gelijk aan het dovenonderwijs wordt opgeleid dat noemt het afkorting van N.G.T. = OP NEDERLANDSE GEBAREN TAAL. Houdt de filmje zo heel goed bewaren dat was een zeldzaam van het gebarentaal, spreektaal en liplezen van de dove leerlingen op het Instituut voor Doven ( ook de Dovenschool )in geheel Nederland.
Rene' van der Veen.